Leefregels |
vrijdag 25 augustus 2006 06:03 |
Het is heel kind-eigen om struktuur te moeten kennen, vinden we. Dat vinden we als ouders, dat vindt de school dat vinden de mensen waar onze kinderen op bezoek gaan, alhoewel dat laatste niet altijd wordt uitgesproken omdat het soms erg gevoelig kan liggen om over andermans kinderen iets te zeggen (denken we). Allereerst is er zoiets als etenstijd, slaaptijd, speeltijd en rusttijd. Hoelaat krijgt een kind een snoepje, koekje, drinken of gewoon eten. Niet te snel en te vaak, dus de klok geeft vaak de regelmaat. Wanneer en hoevaak mag een kind zelf buiten spelen, wanneer mag het naar een vriendje. Al deze beslissingen zijn gebaseerd op een gevoel van 'wat goed is', deze regelmaat noemen we dan regels. VoorwaardenDeze regels vertellen het kind wanneer er iets wel mag en wanneer niet, daarbij leert het de regels langzaamaan kennen waarbij de voorwaarden voor de uitkomst herkend gaan worden. Mits deze regels consistent worden toegepast, want anders is het willekeur. (Het kind zal dit soms als willekeur ervaren, maar regels zijn nou eenmaal regels, dus zo is het.) Naarmate het kind verder groeit en ontwikkeld, blijken regels overal aanwezig te zijn. Dankjewel zeggen, alstublieft zeggen, handjes geven, lezen en schrijven, rekenen, tekenen... Naarmate het kind verder groeit zal het langzaamaan zo bekend raken met het gegeven van regels dat onbewust er een patroon bestaat dat 'als je de regels maar kent, het allemaal een vaste uitkomst krijgt en uiteindelijk voorspelbaar wordt'. UitkomstDankzij deze herhaling en gewenning leert een kind dat het bestaan deze regels volgt. Als herhaaldelijk dit patroon wordt ingezet wordt dit op een bepaald moment gelijk aan elkaar. De regels kan je namelijk aanpassen afhankelijk van de eigen motieven. Daardoor verander je de uitkomst. De regels worden de omgeving en de omgeving wordt een verzameling regels. Door de regels lijkt het duidelijk wat de uitkomst is. Door bekend te zijn met de regels en de gemiddelde uitkomst, want het pakt soms anders uit, wordt men bekend met de omgeving, inclusief tijd. Morgen heb ik die afspraak, en die afspraak komt er ook, want dat is de uitkomst van mijn afspraak regel. In dit stramien ontleert het kind de natuurlijke beweeglijkheid en het per moment kijken wat er is en wat wenselijk is. In dit stramien leert het kind denken in regels en voorspelbaarheid. Lang genoeg in dit stramien maakt soms zelfs dat het vergeten wordt dat de regels bedacht zijn. De regels krijgen een eigen leven en bestaansrecht zonder dat daarbij beseft wordt dat het slechts bedacht is. De uitkomst is soms zoals de regels voorspellen, maar heel vaak ook helemaal niet. IllusieDit inzicht geeft tegelijk een illusie dat de omgeving voorspelbaar is, veranderlijk maar stabiel is. De regels en inzichten geven een schijn van veiligheid waarin 'wat komt' te weten is. Op dat moment zijn regels kinderachtige regels geworden. Daarin wordt vergeten dat regels bedenksels zijn van anderen die je jezelf eigen hebt gemaakt. In dit proces was het ooit kinderlijk, maar is het nu nog steeds de wijze waarop je je leven inricht, dan zijn het kinderachtige regels. HerkennenAfspraken zijn mooi, omdat het een manier is om te communiceren met anderen en de buitenwereld, maar vergeet nimmer dat alles anders kan uitpakken. Boos worden omdat anderen afspraken niet nakomen is tegelijk niet willen toegeven dat eigen regels bedacht zijn. Bestudeer je eigen regels, hoe vast staan ze en waar reken jij jouw omgeving op af? Waar sla jij jezelf mee om de oren als iets niet af is, niet geworden is zoals je bedacht, of nog niet goed genoeg is. Regels zijn er overal in jouw leven, de kunst is om ze te herkennen en de regels die niet meer passen los te weken van wie jij denkt te moeten zijn. |