Het boedhistische juiste denken komt voort door inzichten te verkrijgen in de volgende gebieden:

• Niet gelijk, niet anders
• Geen geboorte, geen sterven
• Geen zijn, geen niet-zijn
• Geen komen, geen gaan

In deze westerse maatschappij zijn we echter steeds meer dualistisch aan het werk, aan het denken en aan het handelen. Door alles te willen indelen, benoemen en dus opdelen, zijn we de onderlinge verbanden uit het oog verloren. Door toeschouwer te worden van de realiteit zijn we tegelijk de verbintenis ervan verloren en op deze wijze is de waarheid niet te achterhalen.

Niet gelijk, niet anders

Het maïs korreltje dat je plant in de grond en water geeft, groeit uit tot een maïsplant. Als je de plant vraagt of hij zich nog herinnert dat hij een korreltje was, zal hij het ontkennen. Wij als verzorger van de plant weten echter beter. Als je diep in de korrel kijkt zul je iets van de plant herkennen, en als je diep in de plant kijkt zul je de korrel herkennen. De plant is niet de korrel, maar het is ook niet iets heel anders.

Een bloem die we aanschouwen lijkt een wonder op zich. Als we wederom diep kijken, zullen we ontdekken dat deze is opgebouwd uit allerlei niet-bloem elementen, zoals water, mineralen, zonneschijn, tijd en ruimte.

Wij, mensen, zijn als een bloem. We bestaan uit allerlei elementen, zoals water, mineralen, ouders, opvoeding, opleiding, enzovoorts. Zonder precies al deze elementen zijn we niet wie we nu zijn. Als er iets anders zou zijn, dan ben jij niet jij, en ik niet ik. Alleen met het juiste zicht, inzicht en wijsheid kan dus iets werkelijk zijn.

Geen geboorte, geen sterven

De wolk aan de hemel is zichtbaar. Door diep te kijken, weten we dat de wolk niet sterft. De wolk bestaat uit water dat weer verschillende vormen kent. De wolk kan regen worden, of sneeuw of hagel. Het water stroomt naar de zee. Het water komt uit de waterleiding en wordt een kopje thee. En ik besta uit meer dan 70% water. Ik drink de wolk, de wolk is in mij. Deze wolk sterft niet. Zo wordt ook de wolk niet geboren.

Geen zijn, geen niet-zijn

Radiostralen in de ether bestaan. We kunnen ze niet zien, maar we weten dat ze bestaan. Zo bestaat ook de wolk, die niet zichtbaar is. Soms is de wolk er niet, soms is de wolk er wel, en dan weer niet. Dit is de wijze waarop we neigen te denken. Maar 'to be, or not to be' is niet de juiste vraag. Zijn of niet-zijn, zijn beiden concepten, deze zijn in de realiteit niet van toepassing. Als je diep kijkt naar een vel papier zie je het hout, de boom, de mineralen en het zonlicht. Een vel papier bestaat uit niet-papier elementen.

Geen komen, geen gaan

Zoals de bloem zich manifesteert kan je niet zeggen dat deze uit het oosten komt, of het zuiden. Mits de condities ervoor goed zijn, verschijnt deze. De vlam manifesteert zich als de lucifer en de zuurstof aanwezig zijn, inclusief de inspanning die ik met mijn vingers moet leveren om het aan te strijken. Als de vlam dooft is ook niet te beantwoorden waar deze heen ging, noord, zuid, oost of west.

Geluk

Zoals de vlam verschijnt, zo manifesteert ook onze liefde zich. Als de condities gunstig zijn, manifesteert deze zich. We bestaan uit mineralen, ouders, leraren en andere dierbaren. Zo ook onze overleden dierbaren. Het lichaam is als een bloem uiteengevallen in niet-lichaam elementen, maar is niet gestorven, niet heen-gegaan, of opeens veranderd is niet-zijn.

Door diep kijken zien we dat we niet sterven, en dat anderen in ons leven. Door diep te kijken lossen angsten op en kan het geluk opbloeien in ons. Geluk is alleen mogelijk zonder angst en afscheiding. Het juiste denken levert een nieuw werkwoord, interzijn. Zowel in materie als in ruimte als in tijd.